In dit rapport wordt de kwaliteit van de arbeid tussen 2014 en 2022 onderzocht. De kernvraag is: welke ontwikkelingen zijn zichtbaar in de arbeidskwaliteit gedurende deze periode? TNO schrijft: We bekijken dertien verschillende werkkenmerken en gezondheidsindicatoren die gerelateerd zijn aan werk. Daarbij maken we onderscheid tussen diverse opleidingsniveaus en beroepsgroepen om te achterhalen hoe deze trends per groep verschillen.
Stabiele en licht stijgende trends in arbeidskwaliteit
Over het algemeen blijft de beoordeling van de meeste indicatoren voor arbeidskwaliteit vrij constant in de periode 2014-2022. Toch zijn er enkele lichte verschuivingen te zien in het rapport. Zo zien we bijvoorbeeld:
- Kwantitatieve taakeisen dalen licht van 38% naar 33%;
- Moeilijkheidsgraad blijft stabiel rond 76-78%;
- Taakvariatie blijft stabiel tussen 60-61%;
- Fysieke belasting daalt van 43% naar 38%;
- Emotionele belasting varieert tussen 8% en 11%;
- Extern ongewenst gedrag blijft stabiel op 23% in 2014 en 2021;
- Intern ongewenst gedrag daalt licht van 16% naar 13% in dezelfde periode;
Gezondheidseffecten en burn-outklachten
Als we kijken naar de gezondheidseffecten, valt op dat het aantal werknemers met burn-outklachten aanzienlijk is gestegen van 14% in 2014 naar 20% in 2022. Ook het ziekteverzuimpercentage is toegenomen, van 3,7% naar 5,2%. Toch geven vier op de vijf werknemers aan dat hun algehele gezondheidstoestand goed tot zeer goed is.
Ongelijkheid tussen opleidingsniveaus en beroepsgroepen
Hoewel veel werknemers positief scoren op afzonderlijke indicatoren, blijven er enkele belangrijke aandachtspunten bestaan. Werknemers met een lagere opleiding en mensen in blauwe boorden beroepen hebben vaak te maken met de slechtste arbeidsomstandigheden. Dit patroon blijft ongewijzigd tussen 2014 en 2022, wat wijst op een blijvende ongelijkheid.
Daarentegen hebben hoger opgeleiden vaker te maken met hoge taakeisen, hoewel hier een lichte afname te zien is. Het verminderen van deze taakeisen is essentieel om gezondheidsrisico’s te beperken. Daarnaast zijn burn-outklachten toegenomen bij werknemers van alle opleidingsniveaus en beroepstypen.
Specifieke druk voor werknemers in contactberoepen
Werknemers in contactberoepen, zoals de zorg en onderwijs, staan onder extra druk. Zij hebben vaker te maken met ongewenst gedrag en ervaren hoge emotionele belasting. Dit zijn belangrijke aandachtspunten voor het verbeteren van de werkomstandigheden in deze sectoren.
Gerichte maatregelen nodig voor kwetsbare groepen
De blijvende verschillen tussen verschillende werknemersgroepen onderstrepen de noodzaak van doelgerichte maatregelen. Deze maatregelen moeten zich richten op de indicatoren waarop specifieke groepen, zoals laagopgeleiden en mensen in fysieke beroepen, consequent slechter scoren dan andere. Om de kwaliteit van de arbeid voor deze kwetsbare groepen te verbeteren, is aanvullend onderzoek nodig naar de oorzaken van deze ongelijkheden.
Download het rapport ‘Trends in kwaliteit van de arbeid 2014 – 2022’ hier.