Voor miljoenen vrouwen zijn menstruatie, zwangerschap en overgang geen medische bijzaken, maar thema’s die hun dagelijkse functioneren beïnvloeden. Toch wordt er op de werkvloer opvallend weinig over gesproken. Uit recent onderzoek van CBS en TNO blijkt dat één op de drie vrouwelijke werknemers met hormoongerelateerde klachten deze niet deelt met collega’s of leidinggevenden.
Het gaat om een grote groep: zo’n 3,2 miljoen vrouwen van 15 tot 75 jaar geeft aan soms of regelmatig last te hebben van klachten die samenhangen met hun hormoonhuishouding. Van hen houdt 35 procent dit stil op het werk. Ter vergelijking: onder werknemers met andere gezondheidsklachten is dat aandeel ruim tien procent lager.
Voorzichtigheid, schaamte en angst
Een belangrijke reden voor het stilhouden van klachten is terughoudendheid. Meer dan 40 procent van de vrouwen met hormoongerelateerde klachten zegt voorzichtig te zijn met wie zij dit bespreken. Ongeveer één op de vijf vreest dat collega’s hen minder serieus nemen, en 13 procent is bang dat het bespreken van klachten negatieve gevolgen heeft voor hun loopbaanontwikkeling.
Dit type terughoudendheid wordt versterkt door een gebrek aan structurele ondersteuning. Zo geeft slechts een kleine minderheid van de vrouwen aan dat zij hun klachten bespreken met een leidinggevende (12 procent) of bedrijfsarts (2 procent). Bij werknemers met andere gezondheidsklachten ligt dit respectievelijk op 35 en 7 procent. De sociale norm lijkt te zijn: zwijgen en doorgaan.
Werken ondanks klachten, tegen beter weten in
De impact op het dagelijks functioneren is groot. Twee op de drie vrouwen met hormoongerelateerde klachten geeft aan regelmatig door te werken terwijl zij zich eigenlijk ziek voelen. Zij ervaren daarnaast vaker dan andere werknemers dat hun productiviteit afneemt. 66 procent zegt (veel) minder werk te kunnen verzetten tijdens klachten, en bijna 30 procent kan het werk minder goed uitvoeren. Voor een derde van deze vrouwen is dit meerdere keren per jaar een belemmering, sommigen ervaren het zelfs wekelijks of dagelijks.
Deze cijfers sluiten aan bij bredere signalen van een structureel probleem. Casemanagers signaleren al langer dat vrouwelijke werknemers regelmatig kampen met klachten die niet worden herkend, laat staan besproken. En dat terwijl juist tijdige signalering en begeleiding het verschil kunnen maken in duurzame inzetbaarheid.
Bewustwording bij leidinggevenden blijft achter
Opvallend is dat er weinig formele ondersteuning plaatsvindt. Hoewel 43 procent van de vrouwen hun klachten bespreekt met collega’s, blijft het bij slechts een enkeling tot een gesprek met een leidinggevende of bedrijfsarts komen. Daar ligt een belangrijke blinde vlek, zeker omdat bijna één op de tien vrouwen die níet over hun klachten praat, aangeeft hier wél behoefte aan te hebben. Ook geeft een vergelijkbaar aantal aan ondersteuning te missen vanuit hun leidinggevende.
Meer dan de helft van alle werknemers, mannen én vrouwen, vindt dat leidinggevenden bewuster moeten omgaan met hormoongerelateerde gezondheidsklachten. Dat is een oproep die niet genegeerd mag worden.
Van taboe naar beleid
Hormoongerelateerde klachten zijn een wezenlijk onderdeel van de werkrealiteit voor miljoenen vrouwen. Doorbreken van het taboe vraagt om meer dan individuele moed. Het vraagt om bewustwording bij HR-professionals, leidinggevenden en bedrijfsartsen, en om beleid dat deze thema’s erkent en integreert.
Voor casemanagers en verzuimspecialisten ligt hier een sleutelrol. Niet alleen in het signaleren en bespreekbaar maken van klachten, maar ook in het adviseren van werkgevers over hoe zij een open en ondersteunende werkomgeving kunnen creëren. Want pas als klachten erkend worden, ontstaat er ruimte voor duurzame oplossingen.