Meer dan een miljoen Nederlanders voelen zich onveilig op de werkvloer, schrijft Trends in HR. Niet vanwege fysieke risico’s, maar omdat de sociale dynamiek binnen teams hen belemmert om zichzelf te zijn of zich uit te spreken. Wat velen niet beseffen, is dat een gebrek aan sociale veiligheid direct bijdraagt aan hoger verzuim. Werknemers die zich structureel onveilig voelen, raken sneller overspannen, ervaren stress en melden zich vaker ziek. Tijd om dit thema serieuzer te nemen – ook vanuit het oogpunt van verzuimpreventie en duurzame inzetbaarheid.
Verzuimcijfers stijgen door onveiligheid op de werkvloer
Volgens recente cijfers van het CBS heeft gemiddeld 17% van de werkenden te maken met ongewenst gedrag op de werkvloer. In de zorgsector loopt dit zelfs op tot 30%. Deze cijfers zijn niet alleen schokkend, ze zijn ook kostbaar. Ziekteverzuim leidt tot productiviteitsverlies, hoge kosten en een grotere druk op collega’s. Vooral in sectoren met personeelstekorten kan elk verzuimgeval voelen als een domino-effect.
Sociale onveiligheid werkt als een sluipende katalysator. Mensen die structureel stress ervaren vanwege pestgedrag, uitsluiting of een onveilige aanspreekcultuur, raken sneller emotioneel en fysiek uitgeput. Dit vergroot de kans op langdurige uitval – een groeiend probleem in veel organisaties.
Drie pijlers voor het voorkomen van verzuim
Een veilige werkomgeving begint bij een stevig fundament van drie vormen van veiligheid:
- Fysieke veiligheid – zoals brandveiligheid en ergonomie.
- Sociale veiligheid – de manier waarop mensen met elkaar omgaan, vrij van pesten, intimidatie of discriminatie.
- Psychologische veiligheid – ruimte om fouten te maken, ideeën te delen en kritiek te uiten zonder angst.
Juist die sociale en psychologische veiligheid zijn cruciaal om onnodig verzuim te voorkomen. Organisaties die hierin investeren, zien een lager ziekteverzuim en hogere betrokkenheid.
Leiderschap als sleutel tot lagere verzuimpercentages
Leidinggevenden spelen een directe rol in hoe veilig medewerkers zich voelen. Een empathische leiderschapsstijl waarbij kwetsbaarheid en open communicatie centraal staan, verlaagt de drempel om problemen aan te kaarten. Dit stelt organisaties in staat om vroegtijdig in te grijpen en verzuim te voorkomen. HR kan hierin ondersteunen met gerichte training en het faciliteren van een aanspreekcultuur.
Concreet aan de slag met verzuimpreventie
Wil je als organisatie verzuim écht terugdringen? Zet dan actief in op sociale veiligheid:
- Zorg voor een helder beleid rond psychosociale arbeidsbelasting (PSA).
- Bied trainingen aan rondom het herkennen en bespreekbaar maken van ongewenst gedrag.
- Voer regelmatig cultuur- en medewerkerstevredenheidsonderzoeken uit.
- Stimuleer open feedback en dialoog op de werkvloer.
Van beleid naar beleving
Sociale veiligheid is geen checklist die je eenmalig afvinkt. Het vraagt om continuïteit, betrokken leiderschap en een inclusieve werkcultuur. Door actief te investeren in een veilige werkomgeving voorkom je niet alleen uitval, maar vergroot je ook de inzetbaarheid en het werkplezier van je mensen.